Verdwenen Stad

"De Duitsers hoefden maar even te telefoneren en zij kregen zoveel trams als ze nodig hadden: die stonden elke avond gereed", constateerde Jacques Presser, de beroemde historicus die de vervolging en vernietiging van het Nederlandse Jodendom heeft beschreven. Het Gemeentevervoerbedrijf (GVB) van Amsterdam bleek een efficiënte partner in het transporteren van de Joodse inwoners van de stad naar de treinstations, van waar zij verder vervoerd werden naar hun uiteindelijke bestemming: de concentratie- en vernietigingskampen. Tussen de 48.000 en 70.000 Joden hebben met de tram die rit gemaakt, onder wie Anne Frank en haar familie. Berouw toonde het GVB niet - integendeel: na de bevrijding huurde het bedrijf een incassobureau in om bij de gemeente alsnog onbetaalde rekeningen te innen.

Filmmaker Willy Lindwer en schrijver Guus Luijters werkten vier jaar aan het in kaart brengen van deze geschiedenis. Dat werk leidde tot een boek en tot deze film, waarin ze in dezelfde blauwe tram van toen langs alle 'schuldige plekken' in de stad rijden.